οιδώ

οιδώ
οἰδῶ, -έω, σπαν. και -άω (Α)
1. σχηματίζω οιδήματα, εξογκώνομαι, φουσκώνω, πρήζομαι, είμαι πρησμένος
2. (για φυτό) αναπτύσσομαι
3. (για καρπό) διογκώνομαι, ωριμάζω («ὀπώραν ἐντεταμένην καὶ οἰδῶσαν», Πλούτ.)
4. μτφ. α) (για προσ.) i) είμαι ταραγμένος ψυχικά, είμαι ερεθισμένος («οἰδῶν τε τὴν ψυχήν... διὰ τὸν ἔρωτα τῆς παιδός», Δίον. Αλ.)
ii) εκφράζομαι με στόμφο, με έπαρση, υπερηφανεύομαι, παραφουσκώνω («τέχνην οἰδοῡσαν ὑπὸ κομπασμάτων καὶ ῥημάτων ἐπαχθῶν», Αριστοφ.)
β) (σχετικά μέ καταστάσεις, ιδίως πολιτικές) βρίσκομαι σε αναταραχή.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. οἰδῶ ανάγεται σε ΙΕ ρίζα *oid- ή *aid- «φουσκώνω, πρήζομαι» και συνδέεται με αρμ. aytnum (με επίθημα -nu) «πρήζομαι» και aytumn «πρήξιμο, φούσκωμα», αρχ. άνω γερμ. eiz (γερμ. διαλεκτικό Eis) «απόστημα, πύον» και με επίθημα σε -π αρχ. άνω γερμ. eittar, αρχ. ισλδ. eitr «πύον» (πρβλ. Οιδί-πους). Στη Λατινική μαρτυρείται η γλώσσα aemidus «πρησμένος», σχηματισμένη πιθ. κατ' επίδραση τού συνωνύμου tamidus και είναι ο μοναδικός τ. που προϋποθέτει θέμα σε ai- (* aid-me / o- ή *aid-sme / o-). Η σύνδεση, τέλος, τού ρήματος με αρχ. σλαβ. jadū «δηλητήριο» και αρχ. ινδ. indu «αρθρίτιδα» θεωρείται πολύ αμφίβολη. Από τους ενεστωτικούς τ. οἰδέω, οἰδάω, οἰδίσκω, οἰδαίνω, οἰδάνω αρχαιότεροι είναι ο οἰδέω και πιθ. ο οἰδάνω, ενώ οι οἰδίσκω (με επίθημα -ίσκω, πρβλ. ἀναλίσκω, εὑρίσκω), οἰδ-αίνω και οἰδάω είναι δευτερογενείς. Το ρ. οἰδῶ εντάσσεται στην κατηγορία τών παραγώγων σε -έω, που ανάγονται στην ετεροιωμένη βαθμίδα τού θέματος (πρβλ. δέχομαι: δοκῶ) δεν μαρτυρείται όμως ο αντίστοιχος θεματικός τού ενεστ.].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • οἰδῶ — οἰδάω swell pres imperat mp 2nd sg οἰδάω swell pres subj act 1st sg (attic epic ionic) οἰδάω swell pres ind act 1st sg (attic epic ionic) οἰδάω swell pres subj act 1st sg (attic epic doric ionic) οἰδάω swell pres ind act 1st sg (attic epic doric… …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Οιδίπους — Μυθικός ήρωας του θηβαϊκού κύκλου. Οι γονείς του, ο βασιλιάς των Θηβών Λάιος και η βασίλισσα Ιοκάστη, μόλις γεννήθηκε τον παράδωσαν σε ένα βοσκό για να τον αφήσει στον Κιθαιρώνα να πεθάνει, επειδή το δελφικό μαντείο τους είχε προφητέψει πως το… …   Dictionary of Greek

  • ανοιδώ — ἀνοιδῶ ( έω) (Α) 1. εξογκώνομαι, φουσκώνω «κῡμα... ἀνοιδῆσαν» (Ευριπίδης), «πνεῡμα... ἀδυνατοῡν ἔξω πορευθῆναι καὶ τὰ ταύτῃ φλέβια περιστὰν και ἀνοιδῆσαν» (Πλάτων, για τον αέρα που βρίσκεται μέσα στο ανθρώπινο σώμα) 2. μτφ. φουσκώνω από θυμό.… …   Dictionary of Greek

  • αποιδίσκομαι — ἀποιδίσκομαι κ. ἀποιδῶ ( έω) (Α) φουσκώνω, πρήζομαι. [ΕΤΥΜΟΛ. < απ(ο)* + οιδίσκομαι κ. οιδώ «φουσκώνω, πρήζομαι»] …   Dictionary of Greek

  • διοιδώ — διοιδῶ ( έω) και διοιδαίνω (Α) [οιδώ, οιδαίνω] 1. (για μέλη τού σώματος) πρήζομαι 2. φουσκώνω από οργή 3. (για την πόλη) βρίσκομαι σε αναβρασμό, σε αναταραχή 4. φρ. «διοιδαίνω τὴν ψυχήν» οργίζομαι …   Dictionary of Greek

  • ενοιδέω — ἐνοιδέω (Α) [οιδώ( έω)] πρήζομαι, εξογκώνομαι, διογκώνομαι …   Dictionary of Greek

  • εξοιδώ — ἐξοιδῶ, έω (Α) πρήζομαι, φουσκώνω. [ΕΤΥΜΟΛ. < εξ + οιδώ «πρήζομαι»] …   Dictionary of Greek

  • επανοιδώ — ἐπανοιδῶ, έω (Α) πρήζομαι, φουσκώνω. [ΕΤΥΜΟΛ. < επί + ανά + οιδώ «πρήζομαι»] …   Dictionary of Greek

  • εποιδώ — ἐποιδῶ, έω (Α) πρήζομαι, εξογκώνομαι. [ΕΤΥΜΟΛ. < επί + οιδώ «πρήζομαι»] …   Dictionary of Greek

  • κατοιδώ — κατοιδῶ, έω (Α) εξογκώνομαι, πρήζομαι. [ΕΤΥΜΟΛ. < κατ(α) * + οἰδῶ «πρήζομαι»] …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”